Początki zamku kórnickiego sięgają średniowiecza, kiedy właścicielami Kórnika byli Górkowie – znana rodzina możnowładców wielkopolskich.

Murowana siedziba Mikołaja Górki (zm. 1439), wzniesiona na drewnianych palach, została ukończona ok. roku 1430. Składała się z dwóch równoległych skrzydeł, wieży przy narożniku północno-wschodnim, bramy wjazdowej od strony południowej i prowadzącego do niej drewnianego zwodzonego mostu.

Ostatni z rodu Górków, Stanisław, rozbudował zamek przez dobudowanie od północy nowego skrzydła. W tak zmodernizowanej siedzibie przyjmował Henryka Walezego spieszącego na koronację do Krakowa w roku 1574.

Dobra kórnickie były później w posiadaniu Czarnkowskich, a od roku 1610 – Grudzińskich. W 1623 gościł w zamku król Zygmunt III Waza z żoną i królewiczem Władysławem.

W 1676 roku majątek został sprzedany Zygmuntowi Działyńskiemu. W rękach tego rodu Kórnik znajdował się aż do roku 1880. W tym czasie Zamek przebudowano dwukrotnie.

W ciągu trzech ćwierci XVIII wieku Teofila z Działyńskich Szołdrska-Potulicka przekształciła swoją siedzibę w rezydencję barokową. Dobudowała od strony północnej dwa ryzality z kopulastymi dachami i szczytem pomiędzy nimi, nowy murowany most i reprezentacyjny dziedziniec z trzema oficynami. Od strony południowej założyła ogród francuski.

Ostatnią przebudowę zamku przeprowadzono w pierwszej połowie XIX wieku. Jej inicjatorem był ówczesny właściciel zamku Tytus Działyński, znany patriota, uczestnik powstania narodowego z lat 1830-31, wydawca źródeł historycznych do dziejów Polski.

Projekt przebudowy zamku wykonali dla niego architekci włoscy działający w Polsce: Antonio Corazzi (1792-1877) i Henrico Marconi (1792-1863) oraz architekt niemiecki – Karl Friedrich Schinkel (1781-1841).
Prace budowlane przeprowadzono w latach 1843-61 w oparciu o projekt Schinkla, wprowadzając jednak do niego, na życzenie właściciela, wiele istotnych zmian, które nadały zamkowi charakter malowniczej budowli obronnej.

W zmodernizowanym zamku Tytus Działyński stworzył rezydencję rodzinną i umieścił w nim gromadzoną przez siebie wspaniałą bibliotekę pełną starych druków, map i rękopisów (polskich lub z Polską związanych), a także zbiór pamiątek narodowych. Przy przebudowie korzystano z usług miejscowych rzemieślników, głównie kórnickich, a także z Poznania i okolicznych miasteczek.

Wnętrza otrzymały nowy wystrój – ozdobne, historyzujące portale drewniane, sztukaterie i posadzki. Sień, reprezentacyjne wnętrza jadalni i Sali Mauretańskiej zostały pokryte drewnianym stropem – w dwóch pierwszych pomieszczeniach kasetonowym. Część pomieszczeń ma sufity zdobione sztukateriami, inne posiadają sklepienia ostrołukowe. Na parterze mieszczą się dawne pokoje mieszkalne, m. in. apartamenty właściciela zamku, pokój pani domu, salon i sala jadalna. Na piętrze znajduje się duża sala muzealna, a także biblioteka i pokoje gościnne używane obecnie jako pomieszczenia biblioteczne i pracownie naukowe.

Więcej o wnętrzach na Platformie Cyfrowej Biblioteki Kórnickiej